Ters Omuz Protezi Nedir ? Hangi durumlarda ters omuz protezi uygulanır?

Omuzun normal anatomisinde üst kolda bulunan top şeklindeki eklem yüzeyi ile kürek kemiğinde bulunan çukur yuva bölüm ile eklem yapar (şekil 1).  Anatomik Omuz protezleri normal anatomiyi taklit ederek çalışır. Anatomiyi taklit eden total Omuz protezinde çukur yüzeyi oluşturan plastik yüzey ve üst kolda bulunan top şeklindeki metalik baş izleniyor (şekil 2).

Şekil 1: Omuz anatomisi

Anatomik omuz protezi 

Ters Omuz protezinde metal top şeklindeki baş kürek kemiğinde bulunurken plastik şeklindeki yuva üst kolda kemiğinde bulunur (Şekil 3). Normal anatominin tersi olması nedeniyle ters Omuz Protezi denmektedir.

Şekil 3: Ters total Omuz Protezi

Ters Omuz Protezi hangi durumlarda kullanılır?

Rotator manşet normal anatomide omuz eyleminin yerinde durmasına ve omuzun değişik yönlere hareket etmesini sağlar.  Rotator manşetin ileri derecede yırtığı bulunan hastalarda omuz eklemi yukarıya doğru yer değiştirir ve kireçlenme başlar. Rotator manşetin olmadığı hastalarda ters Omuz Protezi kullanılarak hareketin deltoid kası tarafından yapılması sağlanır (şekil 4).

Şekil 4: Rotator manşetin yırtılması sonucunda oluşan kireçlenme ve ters Omuz Protezi uygulaması.

Ters Omuz Protezi şu hallerde kullanilir:

• Rotator manşetin ileri derecede ve onarilamayacakyirtiklarinda
• Rotator manşet yırtığına bağlı gelişen kireçlenme de
• Başarısız olan anatomik total Omuz protezinde
• Çok parçalı üst kol kırıklarında

Ameliyat öncesi nasıl bir hazırlık yapılır?

Ameliyat öncesinde kan tetkikleri, akciğer grafisi ve kalp grafisi anestezi uzmanı tarafından değerlendirilir. Bu cerrahi sinir bloğu yada genel anestezi ile yapılabilir. Genellikle  genel anestezi altında yapılır. Ameliyata engel durum olmadığı gözden geçirilir. Eğer var ise tedavi edildikten sonra cerrahi planlanır.

Ameliyat sırasında neler yapılır?

Ameliyat süresi 1.5 ile 2 saat arasındadır.  Hasta yarı oturur pozisyonda iken cerrahi kesiler yapılır.Ameliyat sonrasında kol askısı ile ameliyathane odasından çıkar.

Resim:  Rotator manşetin kopmasına bağlı omuz eklem kireçlemesi gelişen bir hastamda uyguladığım ters omuz protezi röntgen görüntüsü

Ameliyat sonrası neler yapılır ve ne zaman taburcu edilir?

Hasta ameliyat sonrasında kol askısı kullanır.  Ameliyat sonrasındaki ilk gün omuz hareketleri başlanır.  Bir yada iki gece hastanede yatırılarak ağrı kontrolü sağlanır.  Yara bakımı gün aşırı yapılır ve 15. Gün dikişler alınır. Her 2 haftada bir rehabilitasyon programı artırılır.

Ameliyat sonrası normal hayata dönüş ne zamandır?

Ters Omuz protezinde kemik yada tendon iyileşmesi beklenmediği  için daha hızlı rehabilite edilir. Bu nedenle normal hayata dönüş daha hızlıdır.  Yaklaşık 4-6 haftada hasta normal yaşantısına kavuşur.

Ters Omuz Protezi cerrahisi sonrasında hastanın giyinme, yıkanma ve yemek yeme gibi temel ihtiyaçları için 2-3 hafta yardıma ihtiyacı olacaktır. Ameliyat öncesinde baş üzerinde duran gerekli eşyaları kolay ulaşılabilecek yüksekliğe koymak gereklidir. Belli bir süre baş üzeri hareketler yapılamayacaktır.

Ameliyat sonrasında yapılması ve yapılmaması gereken şeyler nelerdir?

• Ev egzersiz programı takip edilmeli
• Kol aşırı pozisyonlarda durmayalım
• Ağır kaldırılmamalı
• Sandalye kenarından yukarı doğru güç uygulanarak ayağa kalkma yapılmamalı

Ters Omuz protezinin komplikasyonları nelerdir?

Her ameliyatta olduğu gibi kanama ve enfeksiyon olası bir sorundur. Ayrıca aşınma, gevşeme ve çıkık oluşması halinde tekrar cerrahi gerekli olacaktır.

Ters Omuz protezinin uzun dönem sonuçları nelerdir?

İyi bir rehabilitasyon sonrasında hastalar  kolunu omuz hizasına kadar kaldırabilir ve baş üzerine direklerini tam bükerek erişebilirler. Ağrı kontrol etmede ters Omuz protezleri oldukça etkili olup halen uzun dönem sonuçları bilinmemektedir.

Maltepe Bölge Hastanesi

Op.Dr. Aybars Tekcan

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı